библиографияи миллӣ

Сайид Ҷамолиддини Афғонӣ аз чеҳраҳои шинохтаи маорифпарвари Афғонистон ва минтақа аст. Замони зиндагонии вай ба солҳои истеъмори инглис рост меомад ва таҳоҷуми фарҳанги Ғарб ҳам маҳз аз ҳамон солҳо шуруъ шуда буд. Ҷамолиддини Афғонӣ ва даҳҳо ҳамсафони вай бо талошҳои милливу озодихоҳӣ руҳияи инқилобии мардумро бедор мекарданд. Аммо тӯли умраш басо овора шудаву гоҳ дар Ғарбу гоҳ дар Шарқ зиста ва билохира дур аз зодгоҳ вафот кардааст.
Ҷамолиддини Афғонӣ соли 1838 дар Асадобод наздики Кобул

Профессор Роҳат Набиева аввалин бонуи донишманди тоҷик аст, ки масъалаи нақши занон дар замони Шӯравӣ, бахусус заҳматҳои зани тоҷик ва саҳми вай дар рушди мамлкат таҳқиқоти илмӣ оғоз кард ва муваффақ шуд. Бахусус, саҳфаҳои норавшани корномаҳои ҷангии бонувони тоҷикистонӣ дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ аз таҳқиқоти арзишманди профессор Набиева будааст. Вай баъди омӯзиши садҳо варақ маводҳои

Аз даргузашти устоди мунаққидони тоҷик Соҳиб Табаров  ҳудудан се сол мегузарад. Ҳар қадар ба гузаштаи таърихи нақди ададбӣ менигарем, бо вуҷуди ҳузури шогирдону пайравонаш боз ҳам ҷойгоҳи ӯро холӣ мебинем. Нақди мо имрӯз ҳам ниёз ба қалами ӯ, бинишу афкор ӯ дорад. Соҳиб Табаров рафт, аммо осори гаронмояаш боз даҳсолаҳо хизмат хоҳад кард. Ҳамин аст маънои рафтан, вале мондан.

Дар муаррифии Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон дар бораи ин устоди устодон мехонем:

СОҲИБ ТАБАРОВ  23 ноябри соли 1924 дар деҳаи Чорраҳаи ноҳияи

Диноршоев Мўсо 7 ноябри 1934 дар деҳаи Арзинги ноҳияи Комсомолобод (ҳоло Нуробод) таваллуд ёфтааст. Солҳои 1949-1954 донишҷўи Омўзишгоҳи педагогии Орҷонкидзеобод (ҳоло Ваҳдат) ва дар як вақт муаллими мактаби 7 солаи ҳамин ноҳия ва (солҳои 1954-1959), донишҷўи факултети таъриху  филологияи  Университети Давлатии Тоҷикистон ба номи В. И. Ленин (ҳоло Донишгоҳи миллии Тоҷикистон) буд.

“Ба Абдулманнони Насруддин муяссар гардид, ки дар Донишгоoи Хуҷанд мактаби илмии худро, ҳавзаи илмии худро ба вуҷуд биёрад ва аз ҳисоби ҷавонони боистеъдод як силсила шогирдони сазоворро ба воя расонад. Ман бо аксарияти онҳо ва корҳояшон ба шарофати устоди бузургворашон шинос ҳастам. Дар маҷлиси дифои рисолаҳои илмии баъзеашон ба сифати муқарризи расмӣ иштирок доштам. Аз ин рў бо имони комил гуфта метавонам, ки онҳо мактаби илмии устоди зиндаёдашонро гардон нигоҳ хоҳанд дошт”.

Абдунабӣ Сатторзода,

Аҳрор Мухторов 5 ноябри соли 1924 дар шаҳри Уротеппа (ҳоло Истаравшан) ба дунё омадааст.  Муаррихи советии тоҷик, доктори илмҳои таърих (1971), аъзо-корреспонденти АФ РСС Тоҷикистон (1978). Ў баъди хатми мактаби миёна соли 1939-1941 аввал донишҷўи факултаи коргарӣ, баъд Донишкадаи давлатии педагогии шаҳри Душанбе ба номи Т. Шевченко (ҳоло ДДОТ ба номи С.Айнӣ) гардид.

Солҳои 1941-1942  муаллими мактаби миёна кор кардааст. Соли 1942-1947 дар сафҳои Армияи Советӣ дар хизмати ҳарбӣ буд.

Соли 1951 факултаи таърихи Донишкадаи давлатии омўзгори ба номи С.Айнӣ-ро хатм кард ва то соли 1955 муаллим ва аспиранти ҳамин