Анатомияи одам
Анатомияи одам илмест, ки шакл ва сохти бадани инсонро аз нуқтаи назари инкишофу вазифаи онҳо ва ҳам таъсир кардани сохтори вазифавӣ вобаста бо муҳити атроф меомўзад. Номи анатомия аз усули тадқиқотӣ, яъне чок ё ки ташреҳ кардан (anatemno, аз юнонӣ – чок ё ташреҳ кардан) гирифта шудааст, ки вай ҳозир ҳам яке аз усулҳои асосии омўхтани сохти бадан мебошад. Вазифаи анатомияи одам низ дар раванди таҳаввулот (эволютсия) аз дарккунии давраҳои асосии инкишофи одам, ташаккулёбии бадани одамизод дар шароити муҳити атроф, хусусиятҳои сохти бадану узвҳои алоҳидаи он дар давраҳои гуногуни синнусолӣ иборат аст.
Анатомияи одам як қисм фанни биология буда, ҳодисаҳои ҳаётро дар бар мегирад ва инкишофи мавҷудияти зинда, сохту вазифаи онҳоро меомўзад. Ҳамаи ин аз нуқтаи назари ба ҳам алоқаманду вобаста будани ҳар як бадани зинда ва муҳити атроф санҷида мешавад. Биология ба фанҳои морфологие, ки шаклу сохти мавҷудияти зиндаро ва фанҳои физиологие, ки вазифаҳои узвҳою ҷузъҳои бадани онҳоро меомўзанд, тақсим мешавад. Ин фанҳо ба якдигар зич пайвастагӣ доранд, вазифаи аъзои бадан сабабгори якдигар мебошанд. Морфология вобаста ба усули тадқиқотию савияи дарки сохторҳои мавҷуда ба ду фан: анатомия ва ҳистология ҷудо мешавад. Анатомия шакл ва сохти бадани одамро дар савияи узвҳою системаҳо, вале ҳистология (histos, аз юнонӣ – бофта ) бошад, сохти баданро дар савияи бофтаҳо, ҳуҷайраҳо ( ситология, cytos, аз юнонӣ – ҳуҷайра ва эмбриология (embryon – ҷанин ) инкишофи батнии ҷанинро меомўзад.
Ин чанд ҷум ла аз муқаддимаи китоби “Анатомияи одам” иқтибос шуд. Муаллифи китоби мазкур Хосият Идиева-омӯзгори калони кафедраи морфологии факултети тибии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон буда, мутобиқи талаботҳои барномаи таълимии Анатомияи одам барои макотиби олии тиббӣ таҳия шудааст. Дар он маълумоти муффасал оиди остеология, синдесмология ва миология, инчунин тасниф инкишоф ва топографияи ин системаҳо оварда шудааст.
Ин китоб ба тозагӣ ба Китобхонаи миллӣ ворид карда шудааст ва шумо имкон доред аз он истифода баред.
Фирўза Маҳмадҷонова,
мутахассиси Маркази такмили ихтисос
