Аз шуарои асри 13 ҳиҷрӣ аст. Ба муносибати фатҳи Шаҳрисабз дар мадҳи амир Насруллоҳ (Ботурхон) қасида иншод карда, моддаи таърихро некў рақам задаст.
( Аз «Туҳфа – ул – аҳбоб» ба тариқи интихоб ):
Аз пайи тасхири Кеш афрохт раъйат ҳимматаш,
Ёвараш таъйиду насри ҳазрати Халлоқ буд.
Ғазал
(Аз тазкираи Афзал)
Хуррам дили он кас, ки нигораш ба бар ояд,
Осудагии чон, ки шаби ҳаҷр сар ояд.
Аз ишқи ту ҳаргиз нашавад як сари мў кам,
Гар филмасал он зулфи сияҳ то камар ояд.
(Аз тазкираи Афзал)
Дам ғанимат дон, зи чархи бемадор андеша кун,
Магзарон имрўз, аз анҷоми кор андеша кун!
Дидаҳои дом орад бар замин мурғ аз ҳаво,
Чашми худ бикшо, зи чашми интизор андеша кун!
Ҳеҷ медонӣ, ки сомони ту ранги рафта аст,
Эътиборе гир, эй беэътибор, андеша кун!
Чун шукуфтӣ, баргрезиҳои гулшан ёд ор,
Ҳар он миллат, ки устодаш китоб аст,
Дилаш равшан ба мисли офтоб аст.
Худо бар миллати мо сарваре дод
Китобу донишу лафзи дари дод.
Маҳфили шуъбаи кўдакон ва наврасони Муассисаи давлатии Китобхонаи миллии Тоҷикистон бахшида ба «Рўзи китоб» бо ҳамин мисраҳо оғоз шуд ва муаллима ба хонандагон аз таърихи “Рӯзи китоб” муфассал нақл кард.
Ҳарчанд тафсили тарҷумаи ҳоли адибон дар ин маҷмўи мақсад нест, дар бораи аҳволи баъзе ашхос аз бархе тафсилот гузир ҳам нест. Чунончи, Аҳмад–махдуми Дониш муллаққаб ба Аҳмади Калла шахсест, ки агар дар бораи адибон ҳеҷ гуна маълумот доданро илтизом намекардем ҳам, дар хусуси ин шахс пургўи карданро лозим медонистем. Бинобар ин дар ин хусус бар хилофи дастури илтизомкардашуда сатре чанд нигошта шавад, хонандагони мўҳтарам маъзур шуморанд.
Бо мақсади баланд бардоштани илму маърифат Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои ҷалби ҷавонон ба китобу китобхонӣ биное бо тарҳи наву замонавӣ бо шаҳту шароитҳои хуб Китобхонаи миллии Тоҷикистонро ба истифода доданд. Ба хотире, ки таърихи 4-сентябр рўзи гузоштани санги асоси Муассисаи давлатии «Китобхонаи миллии Тоҷикистон» буд, ҳамон рўзро яъне 4-уми
