Диле, ки ғамгусори халқ буд....

Шамсиддини Шоҳин аз ҷумлаи шоиронест, ки зиёд мавриди таваҷҷӯҳи пажӯҳишгарон қарор гирифтааст. Аз он маорифпарваронест, ки солҳои охир осорашро зиёд чоп кардаанд ва дар борааш пурарзиштарин таҳқиқотҳо анҷом шудааст. Ӯ соли 1857, яъне 161 сол пеш ба дунё омада ва хеле ҷавон, дар синни 36-солагӣ тарки олам кардааст. Дар ҳамин умри кутоҳ Шоҳин осори гаронбаҳое аз худ мерос гузоштааст.

Суханро дароз намекунем. Дар зер рӯйхати мақолоту китобҳоеро меорем, ки хонандагони азиз метавонад дар Китобхонаи миллӣ аз Шамсиддин Шоҳин ва дар бораи вай мутолиа намоянд:

КИТОБҲО

Мирзозода, М. Шамсиддин Шоҳин. – Сталинобод: Нашриёти давлатии Тоҷикистон, 1956. – 256 с.

Мирзозода, Х. М. Шамсиддин Шоҳин. – Душанбе, 1962. – 21 с.

Шоҳин. Ашъори мунтахаб. – Сталинобод: Нашриёти давлатии Тоҷикистон, 1962. – 366 с.

Ҳодизода, Р. Шоҳин: Тадқиқи нав дар ҳаёт ва эҷодиёти шоир. – Душанбе, 1974. – 140 с.

Шохин, Ш. Избранные произведения. – Душанбе: Ирфон, 1987. – 272 с.

Абдуҷаббор, Р. Шамсиддин Шоҳин ва анъанаи ғазалсароӣ дар адабиёти тоҷики нимаи дуюми асри XIX ва аввали асри XX. – Душанбе: Маориф ва фарҳанг, 2006. – 216 с.

Шоҳин, Ш. Куллиёт. – Душанбе: Адиб, 2006. – 640 с.

Шоҳин, Ш. Саду як ғазал: Дар ин китобча саду як ғазали шоири намоёни асри ХlХ Шамсуддини Шоҳин (1859-1894) ҷой дода шудааст. – Душанбе: Ирфон, 2009. – 104 с.

Ҳадиса. Шоҳин. – Душанбе: Адиб, 2015. – 232 с.

Шоҳин, Ш. Мунтахабот. – Душанбе: Адиб, 2016. – 320 с.

Бобоев, А. Шамсиддин Шоҳин: Ҷашннома. – Душанбе: Адиб, 2016. – 320 с.

Титоли  Шоҳин «Бигиз»:  Порча аз китоби  Бадое - Ус – Саноияи  Шамсиддин Шоҳин // Бигиз. – 1936. – №8-9. – С.5.

Шамсиддин Маҳдум Шоҳин. Ғазал дар шикоят ва таассур: Порча. Бо ташбиби тавсифи аср // Б. Самандаров. Хрестоматияи адабиёти асри XIX, қисми II соли 1939. – С.9-12.

Мирзозода, Х. Шамсиддин махдуми Шоҳин: 1857-1893 // Намунаҳои адабиёти тоҷик. – 1940. – С.241-253.

 Шамсиддин Шоҳин.  Аз  «Тўҳфаи  дўстон»; «Аз Лайлию  Маҷнун» //  Намунаҳои  адабиёти  тоҷик. – Сталинобод, 1940. – С.243-248. 

Мирзозода, Х. Шоҳини кўлобӣ // Шарқи Сурх. – 1948. – №7. – С. 23-33.

Шамсиддин Шоҳин.  Намуна  ва шеърҳои  Шоҳин // Х. Мирзозода. Материал  ва  таърихи  адабиёти  тоҷик асрҳои XVI-XIX  ва ибтидои  асри  XX. – Сталинобод, 1950. – С.  257-260.

Шамсиддин Шоҳин. Нома  навиштани  Лайлӣ  ба  Маҷнун  ва  мазмуни  ӯ //  Х. Мирзозода. Материал  ва  таърихи  адабиёти  тоҷик  асрҳои XVI-XIX  ва ибтидои  асри  XX. – Сталинобод, 1950. – С.  162-161.

Шамсиддин Шоҳин. Бадое - Ус – Саноеъ //  Х. Мирзозода. Материал  ва  таърихи  адабиёти  тоҷик  асрҳои XVI-XIX  ва ибтидои  асри  XX. – Сталинобод, 1950. – с 257.

Шамсиддин Шоҳин. Аз  «Достони  Лайли  ва Маҷнун» //  Х. Мирзозода. Материал  ва  таърихи  адабиёти  тоҷик  асрҳои XVI-XIX  ва ибтидои  асри  XX. – Сталинобод, 1950. – с 260.

Шамсиддин Шоҳин.  Аз  «Тўҳфаи  дўстон» // Х. Мирзозода. Материал  ва  таърихи  адабиёти  тоҷик  асрҳои XVI-XIX  ва ибтидои  асри  XX. – Сталинобод, 1950. – с 264-265.

Шамсиддин Шоҳин.  Туҳфаи  дўстон //А. Мирзоев., Х. Мирзозода  ва дигарон. – Адабиёти Ватан барои синфи 9  нашри 1951. – с 196-197.

 Шамсиддин Шоҳин.  Достони  Лайлию Маҷнун // А. Мирзоев., Х. Мирзозода  ва  дигарон . – Адабиёти Ватан барои синфи 9  нашри 1951. – с 191-196.

Шамсиддин Шоҳин.  Бадое-ус-саноеъ // А. Мирзоев., Х. Мирзозода  ва  дигарон . – Адабиёти Ватан барои синфи 9  нашри 1951. – с 197.

Маҳдудияти  фикрӣ ва ақидаҳои Шоҳин // А. Мирзоев., Х. Мирзозода ва  дигарон Адабиёти Ватан барои синфи IX нашри 1951. – С.197-198.

Мирзозода, Х.  Шамсиддин  Шоҳин. – Сталинобод. – Наш. Дав.Тоҷ, 1956. – 256 с.                    

Шоҳин: 1859-1894 // Пионер. – 1957. – №3. – С. 6.

Шоҳин,  Ш.  Насиҳат ба фарзанд: Аз Лайли ва Маҷнун // Пионер. – 1957. – №3. – С. 6.

Шоҳин,  Ш.  Шикоят аз замона: Аз «Туҳфаи  дўстон» // Пионер. – 1957. – №3. – С. 7.

Шоҳин,  Ш.  Нафрат  аз  суҳбати  амир:  Шеър //  Пионер. – 1958. – №3. – С. 6.

Ғаффоров, Р. Шоири олитабъи тоҷик: Ба муносибати 100-солагии рўзи таваллуди Шамсиддини Шоҳин // Маориф ва маданият . – 1959 . – 29 декабр.

Тавсифи Садриддин Айнӣ дар ҳаққи Шоҳин: Ба муносибати 100-солагии рўзи таваллуди Шамсиддини Шоҳин // Тоҷикистон . – 1959 .  - № 12 . – С. 16.

Мухторов, В. Ш. Шоҳин: Ба муносибати 100- солагии рўзи таваллудаш // Ҳақиқати Ленинобод . – 1959 . – 3 июл.

Зайниев, Т. Диле, ки ғамгусори халқ буд: Ба муносбитаи 100- солагии  рўзи таваллуди Ш. Шоҳин // Комсомоли Тоҷикистон . – 1959 . – 27 декабр.

Наимов, Н. Шамсиддин Муҳаммади Шоҳин: Ба муносибати 100- солагии рўзи таваллуди Ш. Шоҳин // Узбекистони Сурх . – 1959. – 16 декабр.

Мирзозода, Х. Шамсиддини Шоҳини Кўлобӣ ва ақидаҳои педагогию иҷтимоии ў: Ба муносибати 100-солагии рўзи таваллудаш // Мактаби Советӣ. – 1959. – №12. – С. 31- 40.

Мирзозода, Х. Шоҳини кўлобӣ: Ба муносибати 100-солагии таваллудаш //  Занони Тоҷикистон. – 1959. – №12 . – С. 10-11.

Шоҳин, Ш.  Ғазалҳо: Шеър // Занони  Тоҷикистон. – 1959. - №12. – С.11.

Шоҳин,  Ш. Саргузашти  Амир  Абдулаҳад  ва  панд  ба он: Шеър // Шарқи Сурх. – 1959. - №12. – С.104-105.

Шоҳин,  Ш.  Порчаҳо  аз «Бадое - Ус – Саноеъ» // Шарқи Сурх. – 1959. – №12. – С. 105-112.

Шоҳин,  Ш.  Нафрат  аз  сўҳбати  амир:  Шеър // Шарқи Сурх. – 1959. – №12. – С. 96.

Шоҳин,  Ш.  Мунозираи  Шоҳин  бо  сухан:  Шеър // Шарқи Сурх. – 1959. – №12. – С. 103.

Шоҳин,  Ш.  Дар офати  замон  ва  заҳмати  ҷаҳон: Шеър // Шарқи Сурх. – 1959. – №12. – С. 102.

Шоҳин,  Ш.  Дар  марсияи завҷаи  худ: Шеър //  Занони  Тоҷикистон. – 1959. – №12. – С. 11.

Шоҳин,  Ш.  Аз  ғазалиёт:  Шеър // Шарқи Сурх. – 1959. – №12. – С. 98-100.

Муҳаммаси. Муатариб бар ғазали Шоҳин  дар маҳди Аҳмади Дониш ба тариқи ихтисор. – Тоҷикистон, 1960. - №12. – С. 14.

Шоҳин.  Ашъори  мунтахаб: Аз руи  нашри  арабии  мунтахаби  Шоҳин // Таҳрир  ва  шарҳи  луғат. М. Раҳимӣ. – Сталинобод: Нашриёти давлати Тоҷикистон, 1960. – 367 с.

Шоҳин, Ш.  Танаффур  ва  ичтиноб  аз  сўҳбати амир: Шеър // Т. Усмон. Ханда ва истеҳзо. – Душанбе. – 1962. – С. 33-34.

Мирзозода, Х.М.  Шамсиддин  Шоҳин. – Душанбе, 1962. – 23 с.  

Азизқулов, Ҷ. Таҳрир ё тафсир?: Ашъори мунтахаби Ш. Шоҳин, «Мунтахаби ашъор»-и Тошхўҷаи Асирӣ бо таҳрир М. Раҳимӣ // Шарқи Сурх. – 1962. – №5. – С. 143-153.

Шоҳин, Ш. Мавсими  дай.  Дар васфи  барф:  Шеърҳо  доир  ба  замистон // Чор  фасл. – Душанбе, 1964. – С.80

Ҳодизода, Р. Шеърҳои навёфта: Мухтасар дар бораи эҷодиёти Ш. Шоҳин // Садои Шарқ. – 1972. – №7. – С. 74-75.

Шоҳин, Ш. Дар шикоят аз аҳли диёр; Порча аз қасидае дар ҳасби ҳоли худ; Дар шикоят аз ҳоли худ; Дар мазаммати бадгўён; Дар шикоят аз фалак; Дар гузориши айёми нофарҷом ва шикояти хешу авом: Шеърҳои навёфта // Садои Шарқ. – 1972. – №7. – С. 75-85.

Мирзозода  Холиқ.  Баъзе  масалаҳои  шакл,  услуб  ва  воситаҳои адабӣ  дар эҷодиёти  Шамсиддин  Шоҳин //   Х.Мирзозода  адабиёт аз нуқтаи назари ҳаёт:  Маҷмўаи  мақолаҳо . – Душанбе, 1973. – С. 92-118.

Ҳодизода,  Расул. Шоҳин:  Тадқиқи  нав дар  ҳаёт  ва  эҷодиёти шоир // Муҳар У. Каримов. – Душанбе: Дониш, 1974. – 140 с.

Самадов, Ҳ. Нигоҳи  нав // Садои  Шарқ. – 1975. - №10. – С. 153-156.

Мирзозода, Х. Таълими ҳаёт ва эҷодиёти Шамсиддини Шоҳин дар синфи IX // Мактаби советӣ. – 1975. – №2. – С. 18-32.

Каримов, Р. Шоҳин: Очерки бадеӣ // Садои Шарқ. – 1975. – №6. – С. 65-77.

Самадов, Ҳ. Ашъори  чопнамуда:   Шамсиддин Шоҳин // Садои  Шарқ. – 1979. - №7. – С. 112.

Имронов, С. Доир ба  хусусияти жанрии ду шеъри Шамсиддин Шоҳин //  образ  ва маҳорати  бадеӣ. – Душанбе, 1980. – С. 72-79.

Гуфтор:  Гуфторҳои  Восифӣ;  Мушфиқӣ;  Ҳилолӣ;  Шоҳин;  Туғрал  доир  ба бозии  чавгон //  Н.Турсунов. Чавгонбозӣ. – Душанбе, 1982. – С.83-84.  

Саидҷафаров, Ш. Шоири нозукхаёл: Сесияи илмӣ  бахшида ба  125 солагии Ш. Шоҳин дар Кўлоб // Роҳи Ленинӣ. – 1984 . – 8 феврал.

Сабзаев, С. Сеҳри сухани шоир: Аз ҳаёт ва фаъолияти Ш. Шоҳин // Роҳи Ленинӣ. – 1984. – 14 март.

Бобоев, А.,  Ҳидоятов И.  Шоҳини  баланд  парвоз:  Ба  муносибати  125-солагии  зодрўзи  Шамсиддин Шоҳин // Уфуқҳои  илм. – Душанбе,1984. - №3. – С. 35-39.

Абдуллоев, А. Шоҳини сухан: бахшида ба  125 солагии зодрўзи Ш. Шоҳин // Газетаи муаллимон. –  1984. –  24 март.

Абдуллоев, А. Шамъи шабистон: Ба муносибати125 солагии зодрўзи Ш. Шоҳин // Адабиёт ва санъат. – 1984. – 5  апрел.

Азизов, Қ. Лирикаи  ахлоқии Шоҳин: Ба 125 солагии зодрўзи Ш. Шоҳин // Ҳақиқати Ленинобод . – 1984. – 23 июн.

Шоҳин. Шуд  фасли  гул,  азимати  сайри  чаман: Шеър // Наврўз  муборак. –  Душанбе, 1985. – С. 23.

Маҳкамов, С. Таълими достони «Лайлӣ ва Маҷнун»-и Шоҳин дар синфи X (IX): Назария ва методи таълими адабиёт // Мактаби советӣ. – 1989. - №12. – С. 22-25.

Шоҳин, Ш. Бадое - Ус– Саноеъ:  Шамсиддин Шоҳин / Ҳозиркунандагони чоп: А. Раҳим.,  М. Муҳммадӣ // Садои  Шарқ. – 1998. – № 7-12. – С. 50.

Шамсиддин Шоҳин. Маорифпарвари озодандеш:  Дар бораи  ҳаёт ва фаъолияти  шоири тоҷик Шамсиддин Шоҳин // Адабиёт ва санъат. – 2006. – 28 декабр. 

Зарифӣ, И.  «Куллиёт-и ноқис»:  Андешаҳо  пиромуни  нашри  Куллиёт-и   Шамсиддин Шоҳин //  Адабиёт ва санъат. – 2009. – 1 октябр.                              

Аммо чӣ метавон кард? : Шеър бахшида ба  150 солагии Ш. Шоҳин // Навиди Балҷувон . – 2011. – 4 декабр.

Таҳияи Истампӯлод Ормонов
ва Меҳрангез Ғуломова,
библиографияи миллӣ